بکت / همه چیز سیاسی است / نقد یک فیلم به ظاهر تریلر
بکت به کارگردانی فردیناندو چیتو فیلومارینو یک فیلم ضد سیاسی است که در تله سیاست گیر می کند . مولف در این فیلم ظاهرا تریلر بر اساس یک اتفاق تصمیم به طرح داستان و نه مسئله می کند که این به خودی خود جذاب است اما در ادامه این داستان که تبدیل به مسئله شخصیت یا جهان فیلم نمی شود همچنان برپایه اتفاقات پیش می رود . «بکت» نام شخصیتی است که به همراه دوستش برای مسافرت به یونان آمده . پس از آنکه ما به عنوان بیننده متوجه می شویم رابطه عاشقانه و عمیقی میان آن دو شکل گرفته در اثر یک سانحه رانندگی به موجب خواب آلوگی راننده (بکت) دوست دخترش جان خود را از دست می دهد . که در این حادثه ماجرای یک آدم ربایی ، شورش سیاسی ، ضعف ساختاری در نیروی پلیس و دست آخر نفوذ کمونیست حتی در سفارت آمریکا در یونان طرح می شود .
منطق
نکته ای که باعث جذب بیننده تا پایان فیلم شده برخورد شخصیت با اتفاقات است . اتفاقاتی که هرگز به مسئله پرسوناژ و بیننده تبدیل نمی شوند اگر چه در سکانس نهایی که کودک ربوده شده پیدا می شود چالش عمومی فیلمنامه مرتفع می گردد اما همچنان چرایی های زیادی در ذهن بیننده باقی مانده است . آنطور که در برخی از سکانس های اکشن فیلم به نظر می رسد فیلم ساز سعی داشته از «بکت» یک ابرقهرمان بسازد . به عنوان مثال در سکانس های پایانی می بینیم که او از فاصله طبقاتی زیاد خود را روی ماشین می اندازد با وجود آنکه چندی پیش تیر خورده است و در تمام گذشته فیلم در حال فرار و نجات زندگی خود بوده اما همچنان نیرو برای مبارزه دارد . نمی توان چنین برخوردهایی با فیلمنامه را حاصل کم تجربگی فیلم ساز دانست چرا که امروزه سینما به راحتی در دسترس است و در واقع از هر موقعیتی نمونه آن ساخته شده پس رفتار منطقی فیلم نامه در این اثر بزرگترین نقدی است که به آن وارد می شود .
احساسات
جان دیوید واشنگتن انتخاب نامناسبی برای این فیلمنامه است . البته هرگز نگاه توطئه آمیزی به حضور سیاه پوستان در چنین فیلم هایی نداشته ام اما باید پذیرفت که انتخاب این بازیگر قبل از توانایی و چهره اش به دلیل سیاه پوست بودن او است . آن که یک امریکایی در کشوری بیگانه مورد تعقیب و گریز قرار می گیرد داستان تازه ای نیست اما اگر یک آمریکایی سیاه پوست باشد جهت سیاسی و حتی اخلاقی آن تفاوت پیدا می کند . از این گذشته باید اشاره کنم که از نظر احساسی چهره واشنگتن چه در سکانس های ابتدایی فیلم که رفتاری عاشقانه با دوست دخترش دارد و چه در لحظاتی که به یاد او می گرید سرد و خنثی است . می توان این توجیه را آورد که یک شوک روانی احساس فرد نسبت به رویدادها را دگرگون خواهد کرد اما در این جا می بینیم که عملکرد زیستی قهرمان و همچنان قدرت درک او از اتفاقات هیچ تغییری نکرده است . «بکت» از جمله فیلم هایی است که سعی دارد با احساسی کردن مخاطب سیاست اش را به خورد جامعه بدهد که متاسفانه بر عکس این اتفاق روی داده است . چرایی و چگونگی در فیلم هر دو بیننده را به ضدیت با شعار و انقلاب هدایت می کنند . در صحنه ای که بکت با دیپلمات نفوذی آمریکا در زیرزمین در حال ساخت به مبارزه می پردازد و پیروز بیرون می آید . به راحتی نشانه های «وندالیسم» در یک شورش اجتماعی-سیاسی را می توان دید . فیلم صرفا یک مبارزه است . این مبارزه اصلا با سیاست یا حزب مشخصی ، به عنوان مثال : کمونیست ، نیست بلکه مبارزه ای است برای پایان دادن به یک قصه بی مسئله .
نویسنده : علی رفیعی وردنجانی