حرکت ناگهانی ممنوع / دوشنبه معمولی / استیون سودربرگ
حرکت ناگهانی ممنوع فیلمی از استیون سودربرگ در ژانر جنایی تبهکاری است که در آن سعی شده به شکل مدرن یک جنایت کلاسیک به تصویر کشیده شود . اولین مسئله ای که با این فیلم پیدا می کنم در شخصیت پردازی و چگونگی معرفی هریک از شخصیت ها است . داستان بخشی از شخصیت جنایت کاران را به نمایش می گذارد که در سینما تا به حال به آن پرداخت نشده . استفاده از لنز واید و بعضا تصویر برداری با اعوجاج بالا بخش تخیلی فیلمنامه را بیشتر از رئالیته جلوه داده است که این مسئله برای ساختار چنین فیلمی دور از انتظار است .
شخصیت ها
هنگامی که بحث شخصیت در سینما می شود ناخودآگاه به یاد خانواده کورلئونه و پدرخوانده می افتیم چرا که شخصیت پردازی در آن فیلم با قدرت و جزئیات منحصر به فردی اتفاق افتاده است . اساسا آن چه شخصیت را در سینما می سازد جزئیات و میزان نوآوری است . در «حرکت ناگهانی ممنوع» همانطور که گفتم مسئله اصلی شخصیت پردازی و نوع نگاه دوربین است . در ابتدای داستان می بینیم که فردی با پیشنهاد پول وسوسه کننده ، با توجه به زمان فیلم که در سال هایی ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ آمریکا می گذرد ، جنایتکارانی را استخدام می کند که هرکدام میزان قابل توجهی از محافظه کاری در آنها دیده می شود . این جنایتکاران هنگامی که به صورت گروهی ، سه نفره ، عملیات را آغاز می کنند به تدریج از میزان محافظه کاری و هوشمندی شان کاسته و به میزان سادگی شان افزوده می شود . قبل از همه این قضایا ما به عنوان بیننده از این افراد مزدور جنایتی نمی بینیم و فقط وصفی است که توسط فرد اجیر کننده شنیده می شود . بر همین اساس هنگامی که یکی از جنایتکاران توسط دیگری به قتل می رسد بیننده حرفه ای سینما این قتل را پای بیرحمی و هوشمندی دیگری نمی گذارد بلکه این حرکت را نابلدی عنوان می کند ، در صورتی که ما در ابتدای کار دل تورو را می بینیم که با اعتماد به نفس کامل و لحنی آلوده به تمسخر به زن خانه می گوید : مانند یک دوشنبه معمولی رفتار کن . دوربین و لنزش نیز خاصیت نزدیک شدن به شخصیت ها را از ساختار فیلم گرفته البته می توان این ویژگی را تعمدی قلمداد کرد اما نباید فراموش کرد که این یک فیلم کلاسیک است و دوربین آن قبل از ایجاد هر نوآوری خاصی باید فرم کلاسیک خود را حفظ کند .
*میزان سن
تفاوت میزان سن در سینما و تئاتر در دکوپاژ پویا است . تئاتر میزان سن را برای مخاطب می چیند اما سینما میزان سن را قبل از هرچیز برای دوربین آماده می کند که دوربین می تواند با بازی های خاص خودش به دکوپاژ مورد نظر برسد . در این فیلم میزان سن در حد قابل توجهی با دوربین ارتباط برقرار می کند اما این دوربین است که از میزان سن استفاده لازم را نمی برد . دوربین نه کارکرد زمانی صحنه را حفظ کرده و نه کارکرد مکانی آن را . به نظر نمی رسد سودربرگ از «حرکت ناگهانی ممنوع» چنین چیزی را خواسته باشد . طبیعتا سبک فیلم برداری این فیلم ما را به یاد کارهای الکساندر ساکاروف روسی می اندازد . به عنوان مثال ساکاروف در فیلم «مادر و پسر» یا «پدر و پسر» از دوربین به عنوان یک عامل روانی تاثیر گذار استفاده کرده است . در این فیلم سودربرگ در حال براندازی المان هایی است که می توانند از نظر روانی بیننده را به شخصیت ها نزدیک کند . اما نکته ای که فیلم «حرک ناگهانی ممنوع» را مهم می کند گرایش تاریخی آن به ویژگی فیلم های جنایی و تبهکاری است . فیلم اگرچه با لکنت اما به یک بیننده حرفه ای سینما این پیام را می دهد که تاریخ پر است از جنایتکارانی که جنایت مردم معمولی را پوشش داده اند . برآیند فیلم تاثیر گذار است اما از سودربرگ انتظار می رود که قبل از استفاده عجیب غریب از دوربین دلیل قانع کننده ای برای آن نزد بیننده مطرح کند .
نویسنده : علی رفیعی وردنجانی